Historia sztuki na czas kwarantanny
Historia sztuki na czas kwarantanny
Architektura wczesnego renesansu we Włoszech / Rzeźba I poł. XX w.
Sztuka nie umarła - świetnie radzi sobie w warunkach domowych. Zadbaliśmy o nią podsuwając Wam streszczenia wykładów, ćwiczenia, materiały, ciekawe linki. Zatem odkrywajmy jej piękno i tajemnice! |
Szanowni Państwo,
Wspieramy akcję „Zostań w domu” jako najlepszą formę ochrony przed epidemią koronowirusa. Wszystkim, którym brakuje cotygodniowych wykładów z historii sztuki zachęcamy do skorzystania z drobnej podpowiedzi jak miło i twórczo wykorzystać czas w domu. Co tydzień w zakładce „Historia sztuki na czas kwarantanny" będziemy zamieszczać krótkie streszczenia wykładów poniedziałkowych poświęconych sztuce dawnej na zmianę z „czwartkowymi” – dedykowanymi sztuce nowoczesnej. Znajdziecie tam zdjęcia ważnych dzieł sztuki, informacje o artystach, porady dla maturzystów, linki do ciekawych filmów oraz stron internetowych.
Zapraszam także maturzystów do kontaktu mailowego – oferuje konsultacje i pomoc w przygotowaniu się do tego egzaminu.
Mój adres: agawozowicz@gmail.com
Serdecznie zapraszam
Agnieszka Wozowicz
Cykl „Sztuka dawna”
Temat: Architektura wczesnego renesansu we Włoszech
Renesans - od francuskiego renaissance, czyli powtórne narodziny. Terminem tym nazywany jest okres w historii idei, sztuki i literatury, trwający od XIV do XVI wieku. W polskim języku nazywa się „odrodzenie”.
Okres włoskiego odrodzenia dzieli się na 3 epoki:
- trecento (XIV w.) – protorenesans (m.in. twórczość takich artystów jak: Giotto, Duccio, Simone Martini
- quattrocento (XV w.)
- cinquecento (XVI w.)
Quattrocento – XV wiek w dziejach kultury włoskiej, na który przypadł początek renesansu we Włoszech. Nazwa pochodzi od włoskiego słowa oznaczającego 400 co jest skrótem od 1400. Użył jej Giorgio Vasari - włoski historiograf, który podzielił dzieje sztuki włoskiej od Cimabuego do Michała Anioła na trzy okresy: trecento, quattrocento, cinquecento.
Za początek tej epoki uznaje się 1401r., kiedy to odbył się konkurs na drugie drzwi do baptysterium we Florencji. Niektórzy historycy malarstwa jednak uważają, że jej prawdziwe rozpoczęcie nastąpiło w momencie pojawienia się twórczości Masaccia, czyli ok. 1420.
Głównym ośrodkiem sztuki była w tym czasie Florencja. Rozkwit szkoły florenckiej przypadał na okres świetności rodu Medyceuszów, którzy zasłynęli jako mecenasi sztuki. Na polu sztuki aktywne były również rodziny: Brancaccich, Pazzich, Pittich, Tornabuonich i in.
Cechy architektury wczesnego renesansu we Włoszech:
- zwrot ku antykowi: inspiracja zachowanymi budowlami rzymskimi (Kolosseum, Panteon, Forum Romanum, tzw. Złoty Dom Nerona) - Ważną lekturą dla architektów renesansu było dzieło rzymskiego architekta Witruwiusza „Dziesięć ksiąg o architekturze”, napisane w I w. n.e. Jest to swoistego rodzaju podręcznik dla architektów, opisujący porządki budowlane, typy budowli, itp.
- harmonijność, klarowność, umiar, poszukiwanie idealnych proporcji
- dekoracja jest podporządkowana architekturze
- za idealne figury większość architektów uważa koło, kwadrat i wielobok stąd duża ilość budowli na planie centralnym
- wracają antyczne prządki: dorycki, joński, koryncki, toskański, kompozytowy
- w komponowaniu np. ściany, krużganków stosuje się zasadę superpozycji porządków
- stosowanie w architekturze: łuku rzymskiego (półkolistego), półokrągłych w wykroju okien, okien kolistych (oculus)
- sklepienia: najczęściej są to sklepienia kolebkowe, kopuły lub (wzorem rzymskim) – drewniane stropy wypełnione kasetonami
Wraz z szerzeniem się idei humanizmu i przesunięciem się ciężaru zainteresowania człowieka na to co świeckie wyraźnie wzrasta zapotrzebowanie na budownictwo świeckie. Mimo budowanej nadal znacznej liczby nowych kościołów powstaje coraz więcej budynków służących zaspokojeniu potrzeb człowieka na ziemi. Szybko wzrasta liczba budowanych pałaców, podmiejskich rezydencji, budynków użyteczności publicznej.
Za I dzieło renesansu w architekturze uznaje się kopułę katedry florenckiej (1420-1436), zaprojektowaną przez Filippo Brunelleschi
Inne ważne projekty Brunalleschiego we Florencji:
- Kościół San Lorenzo (do dziś nie ma ukończonej fasady)
- Szpital Niewiniątek
- Kościół Santo Spirito
- Kaplica rodziny Pazzich przy kościele Santa Croce
Oprócz budowli zaprojektowanych prze Brunelleschiego ważne przykłady architektury:
- kościół Tempio Malatestiano w Rimini (fasada nieukończona), arch. Leon Battista Alberti
- fasada kościoła Santa Maria Novella we Florencji, arch. Leon Battista Alberti
W XV w. kształtuje się również nowy typ pałacu miejskiego - dobrym przykładem tego typu budowli jest Pałac Medyceuszy we Florencji, zaprojektowany przez Michelozza
Przydatne linki:
BRUNELLESCHI, Filippo Brunelleschi - Web Gallery of Art
|
Cykl „Sztuka nowa i najnowsza”
Temat: Rzeźba I poł. XX w.
Najważniejsi twórcy: Medardo Rosso, Antoine Bourdelle, Aristide Maillol, Gustave Vigeland, Umberto Boccioni, Aleksander Archipienko, Pablo Picasso, Antoine Pevsner, Naum Gabo, Constantin Brancusi, Henry Moore, Alberto Giacometti, Aleksander Calder
Główne tendencje w rzeźbie I poł. XX w.
- Wyrastająca z tradycji rzeźby XIX w. (Maillol, Vigeland,Rosso, Bourdelle)
- Awangardowa/ oparta na eksperymentach formalnych : kubistycznych, futurystycznych, konstruktywistycznych (Boccioni – futuryzm; Picasso, Archipienko – kubizm; Giacometti – surrealizm; Antoine Pevsner i Naum Gabo – konstruktywizm); artyści wykorzystują nowe materiały (papier, plastik, szkło) lub łącza różne materiały ze sobą
- Awangardowa bez powiązania z eksperymentami formalnymi grup artystycznych – dążenie do indywidualnego stylu poprzez np. daleko idące uogólnienie i syntezę (Brancusi) czy inspirację kulturami prekolumbijskimi oraz podkreślenie roli przestrzeni tzw. negatywowej (Moore)
- Ważne! Nowym zjawiskiem jest pojawienie się rzeźby mobilnej/ruchomej (tzw. mobile A. Caldera)
Przydatne linki i adresy stron:
1913 | "Mlle Pogany" by Constantin Brancusi
|
A New Way of Thinking About Humanity'
|
The Vigeland Museum
|
Pablo Picasso's sculptures
|
Picasso, Guitar
|
Materiały o twórczości Xawerego Dunikowskiego:
- Wystrzałowy epizod w życiu Xawerego Dunikowskiego
- Xawery Dunikowski | Przewodnik po sztuce
- Idę do słońca | Andrzej Wajda
- Kolekcja Xawerego Dunikowskiego
ĆWICZENIA DLA MATURZYSTÓW!
Jednym z zadań maturalnych jest analiza rzeźby lub porównanie 2 rzeźb pod względem stylistycznym. Zwykle są z tym pewne kłopoty dlatego w załączonych plikach znajdziecie mała podpowiedź : schemat opisu oraz przykładowa analizę stylistyczną
Polecamy
Historia sztuki na czas kwarantanny
Malarstwo włoskie XV wieku cz. 2/ Architektura I połowy XX wieku