Sztuka nie umarła - świetnie radzi sobie w warunkach domowych. Zadbaliśmy o nią podsuwając Wam streszczenia wykładów, ćwiczenia, materiały, ciekawe linki. Zatem odkrywajmy jej piękno i tajemnice!

Szanowni Państwo,

Wspieramy akcję „Zostań w domu” jako najlepszą formę ochrony przed epidemią koronowirusa. Wszystkim, którym brakuje cotygodniowych wykładów z historii sztuki zachęcamy do skorzystania z drobnej podpowiedzi jak miło i twórczo wykorzystać czas w domu. Co tydzień w zakładce  „Historia sztuki na czas kwarantanny" będziemy zamieszczać krótkie streszczenia wykładów poniedziałkowych poświęconych sztuce dawnej na zmianę z „czwartkowymi” – dedykowanymi sztuce nowoczesnej. Znajdziecie tam zdjęcia ważnych dzieł sztuki, informacje o artystach, porady dla maturzystów, linki do ciekawych filmów oraz stron internetowych.
Zapraszam także maturzystów do kontaktu mailowego – oferuje konsultacje i pomoc w przygotowaniu się do tego egzaminu.
Mój adres: agawozowicz@gmail.com
Serdecznie zapraszam
Agnieszka Wozowicz

 

Cykl „Sztuka dawna”

Temat: RZEŹBA WŁOSKA XV W.

Za I dzieło renesansowe w dziedzinie rzeźby uważa się płaskorzeźby zdobiące tzw. II drzwi do baptysterium św. Jana Chrzciciela we Florencji

W 1401r. mieszkańcy Florencji postanowili ozdobić baptysterium tamtejszej katedry kolejnymi rzeźbionymi drzwiami z brązu (Pierwsze drzwi, dzieło w stylu gotyckim wykonał w 1330 Andrea Pisano) Został ogłoszony konkurs. Chętni musieli w ciągu roku wykonać niewielką płaskorzeźbę przedstawiającą ofiarowanie Izaaka przez Abrahama przestrzegając przy tym ściśle zaleceń sądu konkursowego. Prace dostarczyło sześciu artystów, a dzieła dwóch z nich – złotnika Lorenzo Ghibertiego i rzeźbiarza i budowniczego Filippa Brunelleschiego – przeszły do finału.

Jury wybrało projekt Ghibertiego, uznając jego wysoki poziom techniczny oraz klasyczne piękno. Ghiberti pracował na realizacją II drzwi od 1402 – 1425 r. Przedstawiają 20 scen ze Nowego Testamentu, umieszczonych w czworolistnych polach, wykonane są z brązu złoconego. Następnie, już bez konkursu uzyskał zlecenie na projekt III drzwi zw. Porta del Paradiso (Rajskie Drzwi). III drzwi składają się z 10 kwadratowych scen ze Starego Testamentu. Zostały wykonane w latach 1425 – 1450.

Cechy rzeźby włoskiej XV w .:

• stosowane techniki: głównie odlew z brązu i brązu złoconego, rzeźba z terakoty (zwykle szkliwiona), kamień (marmur)
• inspiracja rzeźba antyczną (głównie kopie posagów greckich okresu klasycznego, konne posągi rzymskie) – np. wprowadzenie kontrapostu
• poszukiwanie trójwymiarowej przestrzeni (w płaskorzeźbie poprzez stosowanie tzw. reliefu spłaszczonego oraz perspektywy linearnej)
• poszukiwanie idealnego piękna (poprzez doskonałe proporcje ciała, idealizacje twarzy)

ARTYŚCI:

DONATELLO (właściwie Donato di Niccolò di Betto Bardi)

• David –ok. 1430 r., brąz, wys. 158 cm, Museo Nazionale del Bargello, Florencja

Rzeźba jest jednym z pierwszych nowożytnych aktów inspirowanych rzeźbą grecką IV w. (Praksyteles), wykonanych w technice odlewu z brązu. Starotestamentowy bohater został ukazany niczym grecki bóg, o idealnym, delikatnie „esowatym” ciele i pięknie wycyzelowanej głowie. Posąg pierwotnie stał na dziedzińcu pałacu Medici – Riccardi we Florencji, następnie został przeniesiony na dziedziniec Palazzo Vecchio, obecnie w Muzeum Bargello.

• Maria Magdalena - c. 1457, drewno polichromowane, wys. 188 cm, Museo dell'Opera del Duomo, Florencja

Wg „Złotej legendy” Jakuba z Voraginy św. Maria Magdalena spędziła ostatnie 30 lat swego życia jako pustelnica oddając się modlitwie i umartwianiu. Donatello stworzył wstrząsające przedstawienie kobiety pogrążonej w modlitwie, podkreślił znikomość ciała, jego stopniowe starzenie się i zanikanie. Rzeźba została prawdopodobnie wykonana dla baptysterium florenckiego.

• Pomnik Gattamelaty – ok. 1453, brąz, Piazza del Santo w Padwie

Gattamelata – włoski kondotier, od 1424 w wojskach Florencji, od 1427 w służbie papieskiej, a od 1434 – w służbie Wenecji. Był jednym z najsłynniejszych najemnych dowódców wojskowych późnego średniowiecza i znanym mecenasem sztuki. Rzeźba Gattamelatty jest pierwszym tej skali brązowym pomnikiem konnym od czasów starożytnych. Naśladuje słynny pomnik cesarza Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie

ANDREA DEL VERROCCHIO (właśc. Andrea di Michele di Francesco de' Cioni)

Malarz i rzeźbiarz. Pochodził z rodziny złotników. Był uczniem Donatella, sam z kolei uczył jednego z największych humanistów odrodzenia, Leonarda da Vinci

• Pomnik Colleoniego – 1496 r., brąz, wysokość 395 cm (bez podstawy). Wenecja

Bartlomeo Colleoni – kondotier włoski w służbie Mediolanu i Wenecji

• Dawid - 1473-75, brąz, 125 cm, Museo Nazionale del Bargello, Florencja

RODZINA DELLA ROBBIA

Rodzina włoskich rzeźbiarzy i architektów działających we Florencji.

Luca della Robbia -Zasłynął jako wynalazca techniki barwnie glazurowanych rzeźb z wypalanej gliny. Wykonywał je od ok. 1442. Były to płaskorzeźby, medaliony, ołtarze, grupy rzeźbione, rozpowszechnione w całej Toskanii. Jednymi z najważniejszych dzieł stworzonych w tej technice są rzeźby w Kaplicy Pazzich przy kościele Santa Croce we Florencji. Andrea Della Robbia – bratanek Luki, podobnie jak wuj wykonywał swe rzeźby w terakocie pokrytej emalią lub polewą, zasłynął płaskorzeźbionymi tondami, które zdobią loggie Szpitala Niewiniątek

Przydatne linki:

Historia rzeźb na drzwiach do baptysterium we Florencji	Maria Magdalena Donatella
David Donatella

 

Cykl „Sztuka nowa i najnowsza”

Temat: MALARSTWO POLSKIE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM, CZ.I.

FORMIZM (1917-1922)

Formizm (pierwotna nazwa: Ekspresjoniści Polscy) to jedna z pierwszych i najważniejszych grup artystycznych działających w Polsce w okresie międzywojnia. Formiści w swoich pracach łączyli postulaty i rozwiązania formalne awangardowych ruchów początku XX w: ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu z inspiracja rodzima sztuką ludową. Dzieła formistów cechowały się deformacją kształtów, geometryzacją, zerwaniem z tradycyjnym przedstawianiem przestrzeni, często mocnym kontrastem światłocieniowym i grubym konturem. Wielu z nich posługiwało się także prymitywizacją, to jest „naiwną” stylizacją, po to, aby osiągnąć w dziele większą ekspresję.

Przedstawiciele:

• Leon Chwistek
• Tytus Czyżewski
• Zbigniew Pronaszko
• Andrzej Pronaszko
• Stanisław Ignacy Witkiewicz
• i inni

RYTM (ok. 1921 - 1932)

Stowarzyszenie Artystów Polskich Rytm było jednym z głównych ugrupowań sztuki polskiej okresu dwudziestolecia międzywojennego, ściśle związanym z Warszawą.

Członkowie „Rytmu”, będąc umiarkowanymi w swych poglądach, starali się godzić tradycję z nowoczesnością. Charakterystyczną cechą twórczości było nawiązywanie do tradycji sztuki ludowej, zwłaszcza Podhala. Uprawiano szereg technik: malarstwo, rzeźbę, drzeworyt (który został wznowiony przez artystów z „Rytmu”), grafikę ilustracyjną, tkaninę, meblarstwo, małe formy architektoniczne. Prace charakteryzowały stylizacyjne uproszczenia bryły, ostre krawędzie stycznych płaszczyzn, stosowanie geometrycznych form w motywach, a podstawą kompozycji był rytm. Ugrupowanie „Rytm” miało wpływ na powstanie dekoracyjnego stylu w okresie dwudziestolecia międzywojennego, szczytowe osiągnięcia artystyczne przypadły na rok 1925, wyrazem czego były liczne nagrody dla polskich twórców podczas Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu.

Najważniejsi przedstawiciele:

• Władysław Skoczylas
• Zofia Stryjeńska
• Roman Kramsztyk
• Eugeniusz Zak
• Rafał Malczewski

Władysław Skoczylas - zasłynął zwłaszcza drzeworytami, inspirowanymi sztuką ludową - folklorem Podhala. Zafascynowany legendą Skalnego Podhala dążył do stworzenia nowoczesnego stylu narodowego. W drzeworytach z okresu jego dojrzałości twórczej pojawiają się rytmiczne kompozycje z “góralami”, o charakterystycznej, grubej rytmicznej kresce; (zastosowanie formy "grzebienia"). Uprawiał także drzeworyt barwny

Zofia Stryjeńska - Nazywana „księżniczką sztuki polskiej” (Mieczysław Grydzewski– „Wiadomości Literackie”), studiowała na Akademii Monachijskiej, początkowo podając się za mężczyznę (kobiet nie przyjmowano na studia). Odniosła znaczący sukces w czasie Międzynarodowej Wystawy sztuk dekoracyjnych w Paryżu w 1925 r. Z technik malarskich uprawiała głównie temperę, zajmowała ją też litografia, rysunek i plakat, projektowała zabawki, tkaniny dekoracyjne, była autorką ilustracji książkowych.

Eugeniusz Zak - początkowo związany z ugrupowaniem formistów, potem “Rytmem”, zaliczany jest także do reprezentantów tzw. Szkoły Paryskiej (École de Paris). Mieszkał w Polsce i Francji. W początkowym okresie twórczości wykonywał wiele sangwinowych rysunków głów i popiersi, które były inspirowane sztuką Renesansu. Zainspirowany malarstwem Toulouse-Lautreca malował śpiewaków i tancerzy. Później tworzył sielankowe kompozycje, w których niewielkie postaci ludzkie występowały na tle krajobrazu. Od roku 1917 malował postacie pijaków, tancerzy, arlekinów o wydłużonych proporcjach ciała.

Rafał Malczewski - malował krajobrazy, a zwłaszcza senne stacyjki kolejowe, małe miasteczka, tatrzańskie hale, błotniste drogi, pejzaże fabryczne ze Śląska oraz portrety. Upraszczał kształty, celowo prymitywizował, co zbliżało jego styl do charakteru twórczości dziecięcej czy nieprofesjonalnej. Koloryt jego prac sprowadzony jest do kilku podstawowych barw o podobnym natężeniu, a faktura jest zazwyczaj gładka i lśniąca.

KOLORYZM POLSKI

Koloryzm - tendencja w malarstwie polegająca na akcentowaniu koloru w kompozycji malarskiej przy jednoczesnym osłabieniu znaczenia formy i linii. Zjawisko koloryzmu obserwujemy w twórczości malarzy weneckich XV/XVI wieku, malarzy romantycznych, impresjonistów.

Zainteresowanie polskich malarzy kolorem, przypadające na lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku, zapowiedziane zostało przez postimpresjonistyczne malarstwo Józefa Pankiewicza. Jego pracownia malarstwa w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych cieszyła się coraz większym zainteresowaniem studentów. Profesor rozpalał wyobraźnię uczniów rozmowami o sztuce dawnej i współczesnej, o paryskich muzeach i galeriach, o przyjaźni z Bonnardem, o aktualnych dążeniach malarstwa. W 1923 roku grupa studentów Pankiewicza założyła tzw. Komitet Paryski, wspólnotę zainteresowanych wyjazdem na dalsze studia do Francji. Jako cel postawili sobie tworzenie „dobrego”, a przede wszystkim „czystego” malarstwa, tzn. pozbawionego balastu literackiego i historyczno-patriotycznych powinności. Jego istotą miało być widzenie rzeczywistości poprzez kolor –wyrażanie kolorem światła, przestrzeni, bryłowatości i innych cech odwzorowywanych na płótnie form i zjawisk. Streszczało je zawołanie: peinture –peinture! (malarstwo!malarstwo!).

Koloryści chętnie malowali naturę, pejzaże oraz portrety. Kolor był dla nich ważniejszy od konstrukcji, decydować miał o nastroju dzieła. Jak sami mawiali – kształtowali formę kolorem. Nie używali w zasadzie czarnej barwy, światło przedstawiali ciepłymi barwami, natomiast cienie zaznaczali chłodnymi odcieniami. Malowali w sposób prosty, unikając symboliki, dwuznaczności i wpływów historii czy literatury.

Najważniejsi przedstawiciele:

• Jan Cybis
• Hanna Rudzka - Cybisowa
• Artur Nacht - Samborski
• Zygmunt Waliszewski
• Józef Czapski
• Piotr Potworowski

Przydatne linki i adresy stron:

• Formiści - wcześniej Ekspresjoniści Polscy
• Sztuka dwudziestolecia międzywojennego w Polsce
• Witkacy | Przewodnik po sztuce
• Autoportret Witkacego
• Witkacy w zbiorach Muzeum w Słupsku
• Regulamin Firmy Portretowej
• Zofia Stryjeńska - walka o bycie artystką
• Józef Czapski - Opera Leśna w Sopocie
• Film dokumentalny o Józefie Czapskim